a panoramic road trip

a new year's eve road trip
five days
1500km kastoria - vrontero (prespes) - tsepelovo (zagorochoria)
with various stops on the road, lots of animals, a few people, huge bodies of water, boatloads of cold and the worst possible weather
sunshine & clear skies and this camera can't shoot against the sun

all images shot with the horizon 202 russian panoramic camera on ilford pan 400 film.

panoramic endeavors

In December 2017, I was invited by the photography team of Filippiada to make a visit and do a presentation of my photographic work. I took this as a chance to shoot the wonderful scenery of Epirus, notably the rainy landscapes around Amvrakikos Gulf. I only had two early mornings to roam around, and the moody weather suited the panoramic Horizon 202 perfectly. This is one of my favourite "fun" cameras, and I've written an article for this camera in Photographos magazine, detailing its functions and quirks (it's in greek). The film is Ilford Pan 400 (pushed to 1600), developed in Kodak D-76 and scanned with the Pakon F-135 scanner. Out of two films (22 exposures per film), I kept a handful of images.

...and this is the old russian princess; she has a light-leak condition in direct sunlight but she's a darling in cloudy weather.

panoramic endeavors

...five years after I got my hands on the Vivitar PN2011 and shot just one film with it, I decided to take it out for a spin one more time. I spent half a month between April and May 2016 doing location scouting for a commercial, so I had enough incentive (and lots of landscapes) to shoot some extra frames for fun. this time I used a different film: Arista Edu Ultra 400, which is actually a rebadged Fomapan 400 and it doesn't leave the best impressions, especially when compared to Kodak Tri-X or something. I souped it in Kodak T-Max developer, 1:4 dilution, for 7:30 minutes @ 20c, and scanned the film with the greatest 35mm film scanner of all, the Pakon F-135. so, a mediocre film paired up with a plastic panoramic camera which will inevitably over-expose it by a couple (or more) stops. let's see.

(this image is me, standing on a rock in the middle of a u-turn, waiting for a car to come by. the image was shot by miss Vicky)

...and here is this little 15 bucks of a camera:

stories from the sea

but now we float take life as it comes [lomo aqua pix underwater camera | rollei retro 400s | june 2014 | santa anna]  

αγοράζοντας αναλογική μηχανή 35mm

Πρόλογος

Το καλοκαίρι του 2013, στο πλαίσιο της συνεργασίας μου με το περιοδικό Φωτογράφος, έγραψα ένα οδηγό αγοράς για αναλογικό εξοπλισμό, με άξονα την εγχώρια αλλά και τη διαδικτυακή αγορά. Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε, σε συμπτυγμένη μορφή, στο 4ο μονοθεματικό τεύχος του περιοδικού ("Ασπρόμαυρη Φωτογραφία") τον Σεπτέμβριο του 2013. Αποφάσισα να το εμπλουτίσω και να το δημοσιεύσω και στο blog, χωρισμένο σε ενότητες.

• Η πρώτη ενότητα (αυτό το blog post δηλαδή) ασχολείται μόνο με τις μηχανές για 35mm φιλμ.

• Η δεύτερη ενότητα ασχολείται με μεσαίο φορμά.

note to english readers: this is a discussion on currently available analog equipment, bargains, good buys, what to look for, where to look for it in Greece and abroad. It was published in Fotografos ("Photographer") Magazine in September 2013. There is an abundance of such articles written in english, so I will not be translating it.

Εισαγωγή

Leica M4 & Minolta XD-7

Η επέλαση της ψηφιακής τεχνολογίας στη φωτογραφία ήταν αναμενόμενη, και καλοδεχούμενη από επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Την τελευταία δεκαετία οι ψηφιακοί αισθητήρες έχουν εκτοπίσει πλήρως τον αναλογικό προκάτοχό τους, το φιλμ. Οι κύριοι λόγοι είναι, φυσικά, η αμεσότητα και το θεωρητικά μηδενικό κόστος χρήσης του ψηφιακού μέσου. Ζούμε σε ένα ολοένα και περισσότερο ψηφιακό και «δικτυωμένο» κόσμο, και άρα η ευκολία με την οποία μια φωτογραφία φτάνει στον υπολογιστή μας (και από εκεί διαμοιράζεται στο διαδίκτυο) είναι άκρως σημαντική. Το φιλμ, ως αναλογικό μέσο, δεν εμπεριέχει τη συγκεκριμένη ευκολία, και ήταν λογικό να υπερκεραστεί από το ψηφιακό αδελφάκι του, και να θεωρείται πλέον ξεπερασμένο.

Αυτό το γεγονός όμως έχει και θετική πλευρά: όλος ο επαγγελματικός κλάδος μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα αντικατέστησε τον αναλογικό εξοπλισμό του με ψηφιακό, και ακολούθησαν οι ερασιτέχνες. Τα φωτογραφικά στούντιο αντικατέστησαν μηχανές μεσαίου και μεγάλου φορμά με μια καλή dSLR, οι φωτορεπόρτερ αφήσανε στην άκρη τις ποιοτικές αναλογικές SLR τους, ο απλός κόσμος παράχωσε σε ένα συρτάρι την compact μηχανή που τόσα χρόνια έπαιρνε μαζί στις διακοπές του για χάρη μιας αντίστοιχης ψηφιακής compact. Ξαφνικά η αγορά πλημμύρισε με κάθε είδους αναλογικές φωτογραφικές μηχανές, που μπορούσε κάποιος να αποκτήσει αρκετά φθηνά σε σχέση με την αρχική τους αξία.

Οι μηχανές αυτές δεν έχουν σταματήσει να δουλεύουν, ούτε η χαμηλή τους τιμή σημαίνει ότι βγάζουν χειρότερες φωτογραφίες από τις καινούριες ψηφιακές. Σημαίνει απλά ότι εγκαταλείφθηκαν για χάρη της ψηφιακής τεχνολογίας. Δεν ενδιαφερόμαστε, όμως, να κάνουμε ένα debate μεταξύ αναλογικού και ψηφιακού μέσου. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να σταθούμε δίπλα στο νέο φωτογράφο που αποφασίζει να ασχοληθεί με το φιλμ, και να δούμε τι αναλογικός εξοπλισμός υπάρχει διαθέσιμος, εν έτει 2013.

Μικρό φορμά (35mm)

contact sheet από 35mm φιλμ

Ως μικρό φορμά ονομάζουμε το γνωστό μας καρούλι 35mm, αυτό με τις (συνήθως) 36 πόζες. Επισήμως λέγεται «φορμά 135», ενώ το επίθετο «μικρό» προέρχεται από τη σύγκριση με άλλα, μεγαλύτερα σε μέγεθος, φορμά, που υπήρχαν πολλά χρόνια πριν κυκλοφορήσει. Το μέγεθος ενός καρέ μικρού φορμά είναι 36mm x 24mm, ακριβώς το ίδιο με έναν Full Frame ψηφιακό αισθητήρα. Το «135άρι» (ή «35άρι») είναι τα πιο διαδεδομένο φιλμ, έχοντας κυριαρχήσει στην αγορά από την δεκαετία του 1960 και έπειτα. Έχει το ιδανικό μέγεθος για αρκούντως ποιοτικές εκτυπώσεις, οι μηχανές που το χρησιμοποιούν είναι μικρές και εύκολες στη χρήση,  προσφέρει αρκετές πόζες ανά φιλμ σε σχέση με τα άλλα φορμά και εμφανίζεται σε όλα τα φωτογραφικά εργαστήρια πολύ γρήγορα.

Όταν έγινε η μαζική καταναλωτική μετάβαση από το αναλογικό στο ψηφιακό, χιλιάδες μηχανές μικρού φορμά βρέθηκαν στο ράφι, και μπορούν να αποκτηθούν, κυριολεκτικά, για μια χούφτα ευρώ. Οι μηχανές αυτές συνήθως χωρίζονται χονδρικά σε τρεις κατηγορίες: compact, SLR και τηλεμετρικές. Ακολούθως, θα παρουσιάσουμε μερικές ενδιαφέρουσες περιπτώσεις για κάθε κατηγορία.

Compact

Οι αναλογικές compact μηχανές μπορεί να ακούγονται «βαρετές» διότι δεν αλλάζουν φακούς και συνήθως δεν επιτρέπουν στο χρήστη να κάνει πολλές ρυθμίσεις, αλλά έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα: χωράνε σε μια τσέπη και (εν αντιθέσει με τις ψηφιακές compact) δίνουν το ίδιο μέγεθος καρέ (36x24mm, ή Full Frame) με τις μεγαλύτερες μηχανές. Επίσης, ακριβώς λόγω της υπερπροσφοράς τους, υπάρχουν περιπτώσεις compact που μπορει κάποιος να αποκτήσει με 30-40€, ενώ συνήθως δεν τις έχουν κακομεταχειριστεί οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες τους.

Όταν ψάχνουμε για compact, τα κύρια κριτήριά μας είναι ο φακός, που προτιμούμε να είναι σταθερός, ευρυγώνιος και φωτεινός, και η δυνατότητα για manual ρυθμίσεις, ή έστω προτεραιότητα διαφράγματος. Σε γενικές γραμμές οι compact μηχανές δεν είχαν πολύ ευρυγώνιους φακούς (συνήθως μεταξύ 35 & 40mm) και είναι λίγες οι περιπτώσεις compact με 28mm φακό (οι οποίες είναι και αρκετά πιο ακριβές από τις υπόλοιπες). Επίσης, αν η μηχανή έχει αυτόματη εστίαση, θα ήταν καλό να έχει και κάποιο τρόπο για χειροκίνητη εστίαση, τουλάχιστον για να μπορούμε να επιλέξουμε υπερεστιακή απόσταση.

Ο βασιλιάς στην κατηγορία των compact παραμένει η Olympus, που έβγαζε πάντα πολύ καλές μηχανές με πολύ καλούς φακούς και σε προσιτές τιμές. Η σειρά που μας ενδιαφέρει είναι οι Olympus XA, με την πρώτη ΧΑ να είναι ουσιαστικά μια τηλεμετρική compact, με 35mm/f2.8 φακό και προτεραιότητα διαφράγματος. Οι υπόλοιπες είναι η Olympus ΧΑ2 που είναι zone-focus, με 35mm/f3.5 φακό και δουλεύει μόνο σε Program mode, και η ΧΑ4, ακριβώς ίδια με την ΧΑ2 αλλά με 28mm φακό. Μια Olympus XA μπορεί να βρεθεί με 80-120ευρώ, ενώ η ΧΑ2 βρίσκεται ως και με 50€. Η ΧΑ4, δυστυχώς, είναι πολύ πιο σπάνια και μπορεί να ξεπεράσει τα 150 ευρώ. Η επόμενη γενιά των compact της Olympusείναι οι Olympus mju. Σε εκείνη τη σειρά η Olympus έβγαλε πάρα πολλά μοντέλα, αλλά εμάς με ενδιαφέρει κυρίως το μοντέλο mju II, που έχει τον σταθερό 35mm/f2.8 φακό, ενώ έχει και (σε σχέση με τις παλιότερες ΧΑ) αυτόματη εστίαση. Η Olympus mju II, κατά το 2013, μπορούσε εύκολα να βρεθεί με 20-30€. Πλέον, εν έτει 2021, η τιμή της ξεπερνάει εύκολα τα 150 ευρώ. Καθοριστικό ρόλο στην αύξηση του κόστους παίζει και η συρρίκνωση του διαθέσιμου στοκ μεταχειρισμένων μηχανών.

Οι υπόλοιπες εταιρείες εκείνη την εποχή δεν είχανε τόσο ενδιαφέρουσες προτάσεις (όσον αφορά συνδυασμό τιμής και ποιότητας φακού), αλλά υπήρξαν πολλές κυκλοφορίες premium compact μηχανών που απευθύνονταν ουσιαστικά σε επαγγελματίες, με εξαιρετικούς φακούς από 28 μέχρι 35mm και πολλές διαθέσιμες ρυθμίσεις. Με μια γρήγορη απαρίθμηση, Nikon 28Ti, Nikon 35Ti, Ricoh GR1, Konica Hexar AF, Contax T3, Yashica T3, Yashica T4. Αυτές οι μηχανές συνήθως φτάνουν στα 300 και 400€, αλλά έχουν πολύ καλύτερους φακούς, καλύτερη εργονομία και αντίστοιχη ποιότητα κατασκευής.

εικόνες τραβηγμένες με τις Olympus XA (κάτω σειρά) και Olympus XA2 (πάνω σειρά)

SLR (Single Lens Reflex - μονοοπτικές)

Οι γνωστές μας SLR είναι πολύ πιο εύκολη υπόθεση: η δεκαετία του 1970 ηταν η χρυση εποχή τους, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980 όταν και εμφανίστηκε η αυτόματη εστίαση. Από εκεί και έπειτα οι μηχανές πλαστικοποιήθηκαν, αυτοματοποιήθηκαν και έχασαν την αύρα τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι σύγχρονες αναλογικές μηχανές είναι κακές αλλά, δεδομένου ότι μοιάζουν πάρα πολύ με τους ψηφιακούς απογόνους τους, δεν δίνουν την ίδια αίσθηση στο χρήστη όπως οι παλιές «κλασσικές» SLR.

Οι κλασσικές SLR έχουν χειροκίνητη εστίαση, εξωτερικά dials με τις απαραίτητες ρυθμίσεις (και τίποτα περιττό), ωραία σχεδίαση και δέχονται τις παλιές σειρές φακών κάθε εταιρείας (με εξαίρεση τη Nikon). Αυτό συμβαίνει διότι όταν εμφανίστηκε η αυτόματη εστίαση, όλες (εκτός Nikon) οι εταιρείες αναγκάστηκαν να αλλάξουν μοντούρα για να δουλέψει σωστά το σύστημα αυτόματης εστίασης. Έτσι, οι παλιές τους μοντούρες έμειναν «ορφανές», κάτι που είναι πολύ καλό για τον επίδοξο αγοραστή, αφού μπορεί να βρει πολλούς και καλούς φακούς σε εξαιρετικές τιμές.

Τα μοντέλα που ξεχωρίζουν και κυκλοφορούν ευρέως είναι τα εξής:

• Nikon FM / FM2 / FE / FE2 / FG

• Canon A-1 / AE-1

• Pentax K1000 / KX / ME Super / MX

• Olympus OM-1 / OM-2 / ΟΜ-2n

• Minolta XD-5 / XD-7 / X-300 / X-500 / X-700 / XG-1

Υπάρχουν δεκάδες ακόμα εταιρείες που έβγαζαν πολύ καλές SLR εκείνη την εποχή (Yashica, Ricoh, Rollei, Voigtlander, Fujica, Contax, και άλλες), οπότε πάντα χρειάζεται μια παραπάνω έρευνα αγοράς. Ευτυχώς οι περισσότερες υπάρχουν σε διάφορες σελίδες στο διαδίκτυο, και το Google είναι φίλος μας. Μια καλή SLR της εποχής εκείνης αποτιμάται από 50 μέχρι 250 ευρώ, παρέα με τον συνηθισμένο (και εξαίρετο) 50mm φακό της.

Στην πιο χαμηλή τιμή, πέρα από τα προαναφερθέντα μοντέλα, αξίζουν "δευτεροκλασάτα" ονόματα όπως η Ricoh KR-10 Super (με Pentax K-mount, άρα δέχεται όλους τους παλιούς K-mount φακούς), οι σειρές Yashica FR και Yashica FX (με εξαιρετικούς Contax/Yashica φακούς που δυστυχώς είναι δυσεύρετοι και ακριβοί) και η Fujica ST605n (που παίρνει βιδωτούς M42 φακούς). Η ανώτατη τιμή συνήθως απευθύνεται στις Nikon, που λόγω της ιστορικής μοντούρας κρατάνε ψηλά την τιμή τους.

Αντίστοιχα, είναι πολύ εύκολο να βρεθούν φακοί σε πολύ χαμηλές τιμές, από 20-50 ευρώ για τους κλασσικούς και αξιόπιστους 28mm/2.8, 35mm/2.8, 50mm/1.8, 135mm/f2.8, μέχρι 200-250 ευρώ για τις πιο ποιοτικές και φωτεινές εκδόσεις τους (28mm/f2, 35mm/f2, 50mm/f1.4 ή f1.2, 85mm/f1.8). Δεν είναι τυχαίο ότι αναφερόμαστε μόνο σε φακούς σταθερού εστιακού μήκους. Την εποχή εκείνη μόλις είχαν πρωτοεμφανιστεί οι zoom φακοί και συνήθως ήταν πιο σκοτεινοί, είχαν περίεργα εστιακά μήκη (το σύνηθες ήταν το 35-70mm/f4) και υστερούσαν σε ποιότητα των σταθερών φακών (όπως συμβαίνει και στη σύγχρονη εποχή, δηλαδή). Εξάλλου, το μέγεθος των μηχανών ευνοούσε τη χρήση μικρών σταθερών φακών. Κατ'επέκταση, αποφύγετε τους zoom φακούς.

Η πληθώρα του διαθέσιμου εξοπλισμού στην κατηγορία των κλασσικών SLR είναι τέτοια, που το μόνο που χρειάζεται κάποιος πριν κάνει την αγορά του είναι να τσεκάρει πόσο εύκολα μπορεί να βρει τους επιθυμητούς φακούς. Ένα κλασσικό κιτ περιλαμβάνει την SLR με τον πανταχού παρόντα 50άρη φακό, και μετά ένα 28 ή 35mm και πιθανώς κάτι σε 135mm/2.8, που ήταν πάντα πιο διαθέσιμο και φτηνό εστιακό μήκος από το 85mm. Έτσι με τρεις φακούς καλύπτονται όλες οι περιπτώσεις, από τοπίο μέχρι πορτραίτο, ενώ ο φωτεινός 50άρης βοηθάει σε καταστάσεις χωρίς φως. Το όλο κιτ μπορεί, με λίγη υπομονή και καλή έρευνα αγοράς, να κοστίσει λιγότερο από 250 ευρώ.

On a personal note, η εταιρεία που έχει κερδίσει την προτίμησή μου στις SLR των '70s είναι η Minolta. Είμαι κάτοχος των Minolta XD-7 και X-500, και τις θεωρώ κορυφαίες μηχανές όσον αφορά τη σχέση τιμής/απόδοσης στη σύγχρονη εποχή. Πέρα από ότι βρίσκονται σχετικά εύκολα στο eBay αλλά και σε second-hand sites, το σημαντικό τους στοιχείο είναι η διαθεσιμότητα των φακών (της Minolta αλλά και άλλων εταιρειών) σε MD-mount. Το kit που περιγράφεται στην προηγούμενη παράγραφο δεν είναι τυχαίο, αφού πρόκειται για το kit που έχτισα πριν λίγα χρόνια: Tokina RMC MD 24mm/2.8, Minolta MD 28mm/2.8, Chinon MD 35mm/2.8, Minolta MD 50mm/f1.4, Minolta MD 135mm/f2.8, συνολικό τελικό κόστος λιγότερο από 250 ευρώ (συμπεριλαμβάνοντας και την XD-7).

εικόνες τραβηγμένες με τις Minolta X-500 & Minolta XD-7 φακός ανά εικόνα: (1) Minolta 28mm/2.8 // (2) Minolta 135mm/f2.8 // (3) Minolta 50mm/f1.4 (4) Minolta 28mm/2.8 // (5) Chinon MD 35mm/f2.8 // (6) Minolta 28mm/f2.8

Τηλεμετρικές (Rangefinder)

Leica by Lise Sarfati

Όταν ακούγεται η έννοια «τηλεμετρική μηχανή», το μυαλό όλων πάει στη Leica, στη δεκαετία του 1940 και 1950, στους διάσημους φωτογράφους που τις καθιέρωσαν και, τέλος, στην φαινομενικά υψηλή τιμή που κρατάνε ακόμα και σήμερα. Ένα ενδιαφέρον ιστορικό στοιχείο, είναι ότι η πρώτη κάμερα της Nikon ήταν τηλεμετρική και ότι η Nikon κυκλοφορούσε μόνο τηλεμετρικές μηχανές (και μάλιστα πολύ αξιόλογες) από το 1948 μέχρι το 1959. Τηλεμετρικές έβγαζε και η Canon εκείνη την εποχή, ενώ σχεδόν όλες οι φωτογραφικές εταιρείες έκαναν αντίστοιχες προσπάθειες τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, πριν «ωριμάσει» η τεχνολογία των SLR. Κατά τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 διεξαγόταν μια άτυπη μάχη μεταξύ SLR και τηλεμετρικών, με τις πρώτες εν τέλει να κατακτούν την αγορά.

Η κύρια διαφορά μιας τηλεμετρικής μηχανής σε σχέση με μια SLR είναι, φυσικά, η έλλειψη του καθρέπτη. Ο φωτογράφος βλέπει την εικόνα του μέσα από το εξωτερικό οπτικό σκόπευτρο και χρησιμοποιεί το – ενσωματωμένο στο οπτικό σκόπευτρο – τηλέμετρο (rangefinder) για να εστιάσει. Έτσι, εν αντιθέσει με τις SLR, δεν βλέπει ακριβώς την εικόνα που θα αποτυπωθεί στο φιλμ, κάτι που έχει θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Στα αρνητικά, όταν το θέμα του είναι πολύ κοντά, υπάρχει σφάλμα παράλλαξης, ενώ επίσης οι φακοί των τηλεμετρικών δεν εστιάζουν τόσο κοντά όσο οι φακοί των SLR. Στα θετικά, λόγω έλλειψης θαμπόγυαλου και ύπαρξης μεγαλύτερου σκόπευτρου, ο φωτογράφος δεν μπερδεύεται από το «θόλωμα» των ανεστίαστων περιοχών, ενώ επίσης βλέπει έξω από το κάδρο του και άρα μπορεί να προβλέψει τι κινούμενα στοιχεία θα βρίσκονται στο κάδρο του σε λίγη ώρα.

Η έλλειψη καθρέπτη είναι και ένα τεράστιο πλεονέκτημα όσον αφορά την ποιότητα εικόνας, τη χρήση πολύ αργών ταχυτήτων και το θόρυβο της μηχανής. Δεδομένου ότι απουσιάζει ο κραδασμός από την κίνηση του καθρέπτη, οι ταχύτητες κατά τις οποίες μπορεί ένας φωτογράφος να κρατήσει σταθερό το χέρι του είναι πολύ πιο χαμηλές σε σχέση με τις SLR. Όταν με μια SLR λέμε ότι η «safe» ταχύτητα κλείστρου είναι 1/60sec, με μια τηλεμετρική δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με ταχύτητες ως και 3 φορές πιο αργές, δηλαδή 1/30, 1/15, 1/8sec. Ταυτόχρονα, η απουσία ήχου από την κίνηση του καθρέπτη καθιστά τον φωτογράφο πολύ πιο αθόρυβο – κάποτε στα θέατρα, στις πρόβες τζενεράλε, υπήρχε ο κανόνας ότι «απαγορεύονται όλες οι μηχανές εκτός των τηλεμετρικών». Τέλος, και πιο σημαντικό από όλα, η απουσία του mirrorbox, επιτρέπει την πολύ καλύτερη σχεδίαση φακών. Στις SLR όλοι οι ευρυγώνιοι φακοί έχουν σχεδίαση retrofocus διότι δεν μπορούν να πλησιάσουν τόσο κοντά στο φιλμ/αισθητήρα ώστε να δώσουν το πραγματικό εστιακό μήκος - έτσι χρησιμοποιούνται διάφορα τρικ της οπτικής επιστήμης ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Στις τηλεμετρικές, όμως, δεν υπάρχει καθρέπτης στη μέση, οπότε ο φακός μπορεί να πλησιάσει όσο θέλει το επίπεδο του φιλμ, κάτι που επιτρέπει για πολύ πιο απλές, και άρα καλύτερες, σχεδιάσεις φακών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι ευρυγώνιοι τηλεμετρικοί φακοί έχουν μηδενικές παραμορφώσεις σε σχέση με τους αντίστοιχους SLR ευρυγώνιους, ενώ όλοι οι τηλεμετρικοί φακοί είναι πολύ πιο μικροί σε μέγεθος από τους SLR, και συνήθως είναι πολύ πιο φωτεινοί (το 35mm/f1.4 και το 50mm/f1.1 είναι κάτι συνηθισμένο και σχετικά φτηνό). Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για τους ίδιους λόγους οι τηλεμετρικές μηχανές είναι αρκετά πιο ελαφριές και ογκώδεις από τις SLR.

Οι καλές περιπτώσεις στις τηλεμετρικές είναι αρκετά πιο ακριβές από τις SLR, λόγω πιο πολύπλοκης κατασκευής, μικρότερης παραγωγής και μεγαλύτερης ζήτησης, αλλά ο επίδοξος αγοραστής δεν πρέπει να ξεχνάει ότι μια Leica, μια Zeiss Ikon, μια Voigtlanger Bessa, μια Contax δεν θα χάσει ποτέ την αξία της, και αν μια από αυτές τις μηχανές βγει στο σφυρί, πάντα θα βρεθεί κάποιος που θα τη θέλει. Η πιο νέα προσφορά στον χώρο έρχεται από τη Voigtlander, που την τελευταία δεκαετία σχεδίασε και κυκλοφόρησε μια νέα τηλεμετρική σειρά, τις Bessa R, με το πιο πρόσφατο μοντέλο να είναι το R4A/R4M (δυο διαφορετικές εκδόσεις, μια μόνο Manual και μία που έχει και Aperture Priority mode). Πρόκειται για εξαιρετικές μηχανές που μπορεί κάποιος να αποκτήσει με 400-700 ευρώ (ανάλογα το μοντέλο), και οι οποίες έχουν μοντούρα Leica-M και άρα παίρνουν όλους τους M-mount φακούς της Leica, της Zeiss και της ίδιας της Voigtlander. Αντίστοιχα, σε Leica αξίζει κάποιος να κοιτάξει την Leica M6 TTL, που θεωρείται το κορυφαίο μοντέλο της Leica με ενσωματωμένο φωτόμετρο, και τιμάται 1200-1500 ευρώ. Επίσης εξαιρετικά μοντέλα, χωρίς φωτομέτρο, είναι οι Μ2, Μ3, Μ4, Μ4-P, M4-2, με τιμές που παίζουν από 500 μέχρι 900 ευρώ. Στα ίδια χνάρια ακολουθεί και η Zeiss Ikon, μια μηχανή που πολλοί λένε ότι είναι «μια βελτιστοποιημένη Leica», με εξαιρετική ποιότητα κατασκευής, φωτόμετρο, δυνατότητα Aperture Priority (που δεν έχει καμία Leica πέραν της αρκετά πιο καινούριας και ακριβής M7) και τιμές αντίστοιχες της Leica M6. Όποιος βρει την Konica Hexar RF θα είναι πολύ χαρούμενος, αφού αυτό το μικρό διαμαντάκι έχει μοντούρα Leica-M μοιάζει πάρα πολύ με τις Zeiss Ikon και Leica M7 αλλά κυκλοφορεί σε πολύ πιο χαμηλές τιμές. Τέλος, υπάρχουν και οι Contax G1/G2, ψευδο-τηλεμετρικές μηχανές με αυτόματη εστίαση και φακούς Carl Zeiss (με μοντούρα Contax G).

Στους φακούς, τα πράγματα είναι ακόμα πιο απλά. Πέρα από την Contax που έφτιαξε καινούριο lens mount, όλες οι υπόλοιπες εταιρείες μοιράζονται το Μ-mount της Leica, ή το παλιότερο LTM-mount, το οποίο όμως με ένα πολύ φθηνό αντάπτορα μεταμορφώνεται σε M-mount.

Σε M-mount, υπάρχουν οι κορυφαίοι και αρκετά ακριβοί Leica, οι κορυφαίοι και σχετικά πιο φτηνοί Carl Zeiss και οι κορυφαίοι και αρκετά πιο φτηνοί Voigtlander. Με 400-600 ευρώ μπορεί κάποιος να αγοράσει έναν εκ των Voigtlander 28mm/f2, 35mm/f1.4, 40mm/f1.4 και να είναι απόλυτα ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα. Αν μπορεί να ξοδέψει λίγα παραπάνω, με 800-1000 ευρώ παίρνει Carl Zeiss 28mm/2.8, 35mm/f2, 50mm/f1.5, ενώ αν τα λεφτά δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα, μπορεί να πάει σε Leica, όπου κάθε φακός (ιδιαίτερα οι καινούριοι) ξεπερνάει τα 1500-2000 ευρώ.

Τέλος, αν κάποιος έχει όρεξη να τζογάρει, υπάρχουν οι ρώσικοι LTM φακοί που ενώ προορίζονταν για τις ρώσικες τηλεμετρικές (Zorki, FED),  μπορούν με ένα LTM-to-M mount adapter να λειτουργήσουν εξίσου καλά σε όλες τις υπόλοιπες τηλεμετρικές μηχανές. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στους Jupiter-8 50mm/f2, Jupiter-3 50mm/f1.5, Jupiter-12 35mm/f2.8, που είναι όλοι βασισμένοι σε μεταπολεμικά σχέδια Carl Zeiss. Αυτοί οι φακοί κυκλοφορούν σε πολύ χαμηλές τιμές (από 50 μέχρι  150 ευρώ) αλλά το ελαστικό quality control της Σοβιετικής Ένωσης σημαίνει ότι η αγορά τέτοιων φακών είναι λίγο ...ρώσικη ρουλέτα. Παρ'όλα αυτά θεωρούνται πολύ αξιόλογοι φακοί, και αξίζει το κυνήγι (και πιθανώς ένα καλό σέρβις) για μια καλή κόπια, αν κάποιος δεν έχει τα χρήματα για τις αντίστοιχες προτάσεις από Voigtlander, Carl Zeiss και Leica.

Πέρα όμως από τις τηλεμετρικές με εναλλάξιμους φακούς, υπάρχει και μια ολόκληρη γενιά τηλεμετρικών μηχανών με σταθερούς φακούς, που εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του ’70, σε μια μάχη πολλών εταιρειών για την ευρύ καταναλωτικό κοινό που απλά ήθελε μια μικρή, εύκολη και φτηνή κάμερα. Αυτές οι κάμερες είχαν σταθερό φακό, με εστιακό μήκος 35-45mm και αρκετά ανοιχτό διάφραγμα (f1.7-f2.8), και ήταν ημι-αυτόματες, είτε με προτεραιότητα διαφράγματος είτε με προτεραιότητα ταχύτητας.

Καλές περιπτώσεις είναι οι Konica Auto S2, Yashica Electro 35 GSN (προτεραιότητα διαφράγματος) και οι Minolta 7sII, Olympus 35RC, Olympus SP35, Canon QL 17 G-III, Ricoh 500G (προτεραιότητα κλείστρου αλλά και δυνατότητα manual), ενώ πιο παλιά βρίσκουμε περιπτώσεις όπως η Minolta Minoltina AL-S, μόνο manual και με υπέροχο 45mm/f1.8 φακό. Όλες αυτές οι μηχανές της εποχής εκείνης χρειάζονται μια μίνι μετατροπή στη μπαταρία για να δουλέψουν, και συνήθως μπορεί να τις βρει κάποιος με 50-100 ευρώ. Δε μπορούν να συγκριθούν με τις «κανονικές» τηλεμετρικές αλλά είναι μια καλή εισαγωγή στον κόσμο των τηλεμετρικών μηχανών, σχετικά μικρές, πλήρως αθόρυβες και με πολύ καλούς φωτεινούς φακούς.

εικόνες τραβηγμένες με τη Leica M4 και τον Voigtlander 28mm/f2

Από πού αγοράζω;

Για τον εν Ελλάδι κάτοικο, υπάρχουν δύο μονοπάτια για αγορά αναλογικής μηχανής. Είτε επισκέπτεται τα ειδικευμένα μαγαζιά, που βρίσκονται κυρίως στο κέντρο της Αθήνας, είτε κοιτάει προς εξωτερικό μέσω διαδικτύου. Τα ελληνικά μαγαζιά έχουν αρκετά μοντέλα 35mm SLR, εστιάζοντας κυρίως στους «big five» (Nikon, Canon, Olympus, Minolta, Pentax), ενώ έχουν και κάποια ποικιλία σε τηλεμετρικές μηχανές (είτε με εναλλάξιμους φακούς είτε με σταθερό φακό). Οι τιμές τους αντικατοπτρίζουν τη σχετική εγχώρια σπανιότητα (και, δυστυχώς, την τάση του Έλληνα να είναι αποκομμένος από την πραγματικότητα - αυτό αφορά κυρίως τα private listings μέσω καταστημάτων και όχι τα ίδια τα καταστήματα), αλλά και το γεγονός ότι όλοι έχουν ελέγξει τις μηχανές που πουλάνε και τις δίνουν με εγγύηση καλής λειτουργίας. Υπό αυτό το πρίσμα, είναι πιθανώς καλύτερο για τον αγοραστή να πληρώσει κατιτίς παραπάνω και να ξέρει ότι η μηχανή που αγόρασε έχει περάσει σέρβις και καλύπτεται από εγγύηση, παρά να μπλέξει με την αβεβαιότητα του eBay και των λοιπών διαδικτυακών χώρων. Την ίδια δουλειά επίσης κάνουν διάφορα μαγαζιά με online shop– παράδειγμα ο ffordes, που βρίσκεται στο Ηνωμένο Βασίλειο (που δυστυχώς εν έτει 2021 έχει πλέον τελωνειακούς δασμούς) και έχει τεράστια ποικιλία φωτογραφικού εξοπλισμού, σε σχετικά καλές τιμές.

Καταστήματα με μεταχειρισμένο φωτογραφικό εξοπλισμό στην Αθήνα:

• Πικόπουλος, Λέκκα 26, 3ος όροφος

• Σκιαδόπουλος, Μαυρομιχάλη 1

• Γιαννάτος, Εμμ. Μπενάκη 10

• Παπαδάκης, Εμμ. Μπενάκη 5

Αγορά από διαδίκτυο;

Το eBay, άλλα αντίστοιχα auction sites και τα διάφορα αμερικάνικα φωτογραφικά φόρουμ έχουν πάρα πολλές ευκαιρίες. Ένας προσεκτικός περιηγητής μπορεί να βρει λαβράκια, που δεν θα έβρισκε ποτέ στα «επίσημα» μαγαζιά. Το ρίσκο του διαδικτύου μπορεί να περιοριστεί με κάποια πολύ απλά βήματα: αξιολογούμε το άτομο που πουλάει (βλέπουμε παλιότερες αγγελίες του, πως εκφράζεται, το διαδικτυακό παρελθόν του στο φόρουμ ή την αξιολόγηση στο eBay), διαβάζουμε προσεκτικά την αγγελία και ψάχνουμε για τα «in fully working order» και «tested», κάνουμε έρευνα στις παρελθοντικές αγγελίες αντίστοιχου εξοπλισμού για να δούμε σε τι τιμές περίπου κινούνται, χρησιμοποιούμε το Google για να βρούμε σελίδες με πληροφορίες για τον εξοπλισμό που μας ενδιαφέρει. Υπάρχουν χιλιάδες σελίδες στο διαδίκτυο για κάθε είδους μηχανή, και με ένα γρήγορο google search μπορούμε να βρούμε πληροφορίες, συγκρίσεις, υπέρ και κατά, πιθανά προβλήματα. Τέλος, εμπιστευόμαστε λίγο τη θεά Τύχη αλλά χωρίς να παρασυρόμαστε από το bidding war – το σωστό είναι να θέτουμε στον εαυτό μας την ανώτατη τιμή που είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε για ένα αντικείμενο, και να μην την ξεπερνάμε ποτέ. Η αγορά του διαδικτύου είναι μεγάλη και, αργά ή γρήγορα, θα καταφέρουμε να βρούμε αυτό που θέλουμε σε καλή κατάσταση και σε σωστή τιμή.

Μεσαίο Φορμά;

Η ενότητα για τον εξοπλισμό μεσαίου φορμά βρίσκεται εδώ.

thirteen film portraits for 2013

13 portraits taken during 2013, using analog media.

the images follow a timeline - first portrait was shot in february, last one in december. the hardest part was to choose the best (as in "most representative") portraits of the year, while also trying to include images that I hadn't posted in the blog before (or anywhere else, for that matter). keeping the number to 13 was also quite difficult, I had to remove a lot of good images. I also couldn't show a number of portraits that are yet to be published.

[ alkistis | pentax 67 | 105mm/f2.4 | kodak portra 400 ]

[ vinyl love | pentax 67 | 105mm/f2.4 | kodak portra 400 ]

[ nafsika lalioti | pentax 67 | 105mm/f2.4 | kodak portra 400 ]

[ magda | speed graphic | aero ektar 178mm/f2.5 | kodak vericolor III s 160 ]

[ theodoros chliapas | speed graphic | aero ektar 178mm/f2.5 | kodak ektachrome 6121 4x5 x-pro ]

[ sophie | pentax 67 | 105mm/f2.4 | kodak portra 400 ]

[ mary retsina | rolleiflex t | fomapan 200 ]

[ fou mal | rolleiflex t | rollei retro 400s ]

[ natasa | omega/toyo view 45d | schneider xenar 150mm/f5.6 | fomapan 400 4x5 ]

[ nikki hayia | leica m4 | voigtlander ultron 28mm/f2 | ilford delta 100 ]

[ dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander ultron 28mm/f2 | rossmann 400 ]

[ fiona | pentax 67 | 105mm/f2.4 | kodak portra 400 ]

[ tamta | rolleiflex t | kodak portra 400 ]

ozonized: dimitris mavrokefalidis

ozonized: dimitris mavrokefalidisco-host of the breaking mad show at mad tv (along with fotini korre)

black and white images shot with the pentax 67 and the 105mm/f2.4 lens, on kodak tri-x 400 film color images shot with the leica m4 and the voigtlander 28mm/f2, on rossmann 400 film

dimitris mavrokefalidis | pentax 67 | 105mm/f2,4 | kodak tri-x 400

dimitris mavrokefalidis | pentax 67 | 105mm/f2,4 | kodak tri-x 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | pentax 67 | 105mm/f2,4 | kodak tri-x 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | pentax 67 | 105mm/f2,4 | kodak tri-x 400

dimitris mavrokefalidis | pentax 67 | 105mm/f2,4 | kodak tri-x 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | leica m4 | voigtlander 28mm/f2 | rossmann 400

dimitris mavrokefalidis | pentax 67 | 105mm/f2,4 | kodak tri-x 400

a week in tinos

a week in tinos.starring nikolas, loukas, konstantinos, nancy, orestis and faidra. lots of walking, lots of animals, lots of sunlight, lots of villages, lots of fun, and a little bit of drinking.

the two films were developed in the same tank, using diafine... apart from the light leaks, the likes of which the olympus xa suddenly grew immensely fond of, the difference in the tonal range of the negatives is stupendous... now I understand all about the leica, and I wasn't even using a leica/zeiss lens.

[leica m4 & voigtlander ultron 28mm/f2 | olympus xa | kodak tri-x 400 | diafine | august 2013]